Uitvoering
Op 5 juli 2021 startte de aannemer met de ruwbouwwerken. Hieronder lijsten we onze belangrijkste uitvoeringskeuzes op. Onderaan de pagina vind je enkele foto's.
Werfinrichting
Alvorens aan de opbouw te kunnen beginnen, moest de werf ingericht worden. De aannemer heeft hier een groot aandeel in, het enige wat wij moesten doen was voldoende plaats voorzien. Zo ruimden we het oude werkhuis en garage op, zodat er plaats kwam voor een kleine werkbank en 'magazijn' voor alle schroeven (enkele duizend) en bevestigingsmaterialen (beugels, hoekijzers, pluggen, chemisch anker, nagels, ...).
De spoelbak uit de oude keuken verhuisde naar het werkhuis en sloten we daar aan op de riolering. Een verloopstuk op de keukenkraan maakt het mogelijk om een tuinslang aan te sluiten. Zo hebben we ook stromend water en samen met een waterkoker kan je een sopje maken om tassen en borden af te wassen. Ook een koffiezet, kleine kookplaat (om soep op te warmen) en ons paninimachine staan er, zodat we enkele eenvoudige warme snacks kunnen maken.
Tijdens de afbraak verwijderden we de niet-conforme elektriciteit. Met enkele kleine bijkomende aanpassingen waren we in staat de elektriciteit terug te laten keuren. Dit bespaart ons de huur van een werfkast. De keuring gebeurde door https://www.goedkope-keuring.be/ en kostte ons 134 euro. Het noodzakelijke eendraadsschema maakten we met de webtool van https://eendraadschema.goethals-jacobs.be/ en op de plannen van de architect plaatsten we de AREI-symbolen. Die laatste zijn o.a. te downloaden op https://www.shadowhunter.co.uk/nl/downloads.php.
Hoofdgebouw
We kiezen voor een droogbouwsysteem, met houtenvloeren die opgehangen worden tussen de bestaande gemeenschappelijke muren. Dit is een economische afweging en benut de ruimte op de meest ideale manier.
Dak
Onze aannemer stelde voor een gordingendak te plaatsen, gelijkaardig aan wat er eerst was. Dit maakt dat er binnen veel nuttige ruimte onder de zolder blijft.
Het dak krijgt een isolatie laag van 42cm cellulose tussen G-tec uitdikkingspanelen.
Het onderdak bestaat uit harde Celit 4D platen. Deze fungeerde gedurende 2 maanden ook als nooddak, alvorens de pannen gelegd werden.
Voor de pannen kozen we voor zowat de meest courante pan in België, de stormpan 44. Aanvankelijk zouden we deze nieuw aankopen, maar toen we 2 restloten op 2dehands.be vonden, hebben we deze aangeschaft. We kiezen bewust niet voor recuperatiepannen. We konden hier te weinig betrouwbare informatie over vinden. Het meest plausibele verhaal dat we hoorden was dat een pan 100-jaar waterdicht blijft als deze met rust wordt gelaten. Eenmaal verlegd, treedt een versnelde veroudering op, met het risico op lekken. Dat risico wilde zowel onze architect als aannemer niet lopen. En wij ook niet.We denken wel dat recuperatiepannen een plaats hebben op lage gebouwen, waarop geen zonnepanelen liggen. Het jaarlijks inspecteren van de pannen is dan een eenvoudige taak en eventuele vervangingen/herstellingen kunnen dan ook snel uitgevoerd worden.We kozen ook niet voor de driedubbele sluiting (stormpan xx), omdat het niet nodig is. De driedubbele sluiting is vooral relevant voor daken met
Aanvankelijk wilde we ook onze dakpannen aansluiten op die van de buren. Maar doordat hun nok niet in lijn ligt met de onze en hun pannen niet gewaaierd werden geplaatst, was een aansluiting niet mogelijk. Onze aannemer loste dit elegant op door de plaatsing van een zinken renovatieprofiel. Dit sloot ook uit dat we hun randpannen konden hergebruiken.
Tot slot kozen we ook voor niet geglazuurde dakpannen, omdat deze intuïtief meer dampopen zijn. Indien we nieuwe pannen gekocht zouden hebben, zou het de natuurrode variant geweest zijn, want deze hebben een Nature+ label.
Op het dak plaatsten we ook een valbeveiliging van Flesst die sterk genoeg is om aan te rappellen langs de voor en achter gevel. Dit laat ons toe op een goedkope manier onderhoudswerken te doen aan de zonnepanelen, dakgoot, achtergevel, ...
Muren
De voorgevel word langs binnen geïsoleerd. Dit is technisch niet de meest eenvoudige manier omdat er bij slechte uitvoering een verhoogd risico is op bouwschade.
Meer technische informatie op https://www.renofase.be/draft-praktijkgids-detaillering-binnenisolatie/
Meer info op https://www.vlaanderen.be/publicaties/binnenisolatie-van-buitenmuren en https://www.wtcb.be/publicaties/wtcb-dossiers/2017-03.12/ (betalend).
https://www.wtcb.be/publicaties/wtcb-video-s/21/ - Webinar
Je controleert ook best of de aannemer beschikt over de juiste opleiding om deze werken correct uit te voeren.
Vloeren
Ringbalken bevestigd met chemisch anker en draadstangen in de bestaande gemeenschappelijke muren.
Achtergevel
Klassieke lichte houtstructuur. Afgewerkt met thermowood planchetten. We dachten dit eerst te doen met ceder, maar de kap ervan is niet gereglementeerd. We overwogen ook nog composiet panelen zoals Rockpanel of Trespa, maar stelden ons vragen bij de energie die nodig is voor de recyclage ervan. Ook keken we nog naar inlandse eik, maar dit vereist dikke planken die
De opbouw maakt gebruik van Celit 3D platen.
Aanbouw
We kiezen voor een droogbouwsysteem, met houten vloeren die opgehangen worden tussen de bestaande gemeenschappelijke muren.
Dak
In finaleseringsfase.
Duodak, een combinatie van kurkplaten en cellulose. Een volledig isolatiepakket uit cellulose zou vereisen dat we een dampopen afwerking hebben. Dit laat echter de flauwe helling van het zadeldak niet toe. Eigenlijk wordt het nu een platdak met lichtehelling en kunnen we ook zonder problemen een extensief groendak plaatsen aan de noordkant.
De zuidkant bedekken we volledig met zonnepanelen en een dakvenster.
Andere systemen
Alvorens we tot deze keuzes kwamen, overwogen we ook andere bouwmethodes. In het kader van de Gerichte Call Bouw van de Green Deal Circulair bouwen werd er aan de UHasselt ook onderzoek gedaan naar alternatieven.
Opties die overwogen werden zijn: CLT - Suteki - Wikihouse - Steko - Blokiwood - Skellet - Knoopwerk
Box in box
Veel van deze systemen gaan uit van een box-in-box realisatie. Deze bleken om volgende redenen niet praktisch toepasbaar in onze situatie:
De nieuwe structuur bevat veel materiaal en is bijgevolg ook zwaarder waardoor ook in de kelder nieuwe funderingen moeten komen.
De gemeenschappelijke muren van de buren zouden te weinig steun vinden aan de nieuwe constructie.
Er zou nog steeds maatwerk nodig zijn, omdat ons perceel niet haaks is. Ook standaardiseren op een vaste grid-maat, zou ons veel verlies van binnenruimte kosten.
Foto's
Technieken
Zonne-energie
Na een lange zoektocht leerden we het systeem van Victron Energy kennen. We werken hiervoor samen met Wase Zon. We conbineren verschillende componenten van Victron tot een open systeem. Door niet alle functies van een PV-installatie onder te brengen in één typische omvormer, kunnen we eenvoudig uitbreiden in de toekomst en bij een defect moeten we slecht een deel component vervangen. Meer over Victron systeem kan u lezen op Ysebaert: https://ysebaert.be/nl/hybrid+energy/s3-thuisbatterij.
We kunnen wel alvast vertellen, dat we 2 x 9 zonnepalen legde op het dak van ons hoofdgebouw. 9 aan de voorkant en 9 aan de achterkant. Ons dak heeft een oost-west oriëntatie, waardoor we gedurende de hele dag zonne-energie kunnen hebben.
Technische specificaties PV-panelen:
Merk: REC Solar (Noors bedrijf met productie in Singapore)
Type: Twinpeak 4 serie (375 Wp)
De montage van de panelen gebeurt door middel van dakhaken, die in de kepers worden vastgeschroefd. Dit geeft de meest sterke montage, die hoge windlasten kan weerstaan. Geen risico dus op losgetrokken pannen of gebroken panlatten, met dakhaken die klemmen of geschroefd zijn aan de panlatten.
We dromen er ook van om op termijn een DC-grid in onze woning hierop rechtstreeks aan te koppelen. Ook de zoutwater batterijen van Green Rock intrigeren ons mateloos.
Sanitair warm water
Onze grootste energiebehoefte zit in de bereiding van sanitair warm water. Vanzelfsprekend gaan we deze op een fosielvrije manier invullen, dus komt men al snel uit bij een warmtepomp. Er zijn reeds vele overwegingen gemaakt en tot op heden is de definitieve beslissing nog niet gevallen.
Bij voorkeur hebben we een kleine warmtepomp, die al dan niet geïntegreerd is met de ventilatie. Deze kunnen we dan op de zolder plaatsen. Dit systeem zouden we dan willen aanvullen met een grote boiler of buffervat in de badkamer. Dit staat dan dicht bij de verbruikers en kan een grote hoeveelheid (> 200l) warm water herbergen. Op die manier hebben we een goedkope batterij om de energie uit onze zonnepanelen te stockeren.
Problemen waar we tegenlopen is dat vele systemen overgedimensioneerd zijn voor onze woning of het, meestal kleine buffervat, niet losgekoppeld kan worden van de warmtepomp. De voor ons overgedimensioneerde systemen hebben vaak ook behoefte aan een buitenunit. Zo'n unit in onze tuin, aan de achtergevel of op het dak, vinden we esthetisch niet zo mooi.
Mocht iemand zich geroepen voelen om ons hier mee te helpen, dan horen we het graag!
Ventilatie
Doordat de woning volledig luchtdicht gebouwd wordt, is het noodzakelijk om mechanisch te ventileren. Hiervoor werken we samen met Juvah.
De keuze valt hier op een ventilatie D systeem. Hierbij gebeurt de aan- en afvoer van lucht geforceerd. De volumes van afgezogen en aangezogen lucht moeten gelijk zijn, vandaar dat het ook soms een balansventilatie wordt genoemd. De warmte in de afgezogen lucht wordt gerecupereerd door een warmtewisselaar. Zo worden de warmteverliezen beperkt. Men kan ook de warmte actief gaan recupereren met behulp van een warmtepomp. De efficiënte stijgt, ten koste van een beetje meer elektriciteitsverbruik en een complexer toestel.
We hadden enige tijd een toestel op het oog, maar door leveringsproblemen moeten we deze keuze nu heroverwegen. Zodra het merk en type bekend is, leest u het hier.
Sturing
Al die technieken moeten uiteraard aangestuurd worden. We kiezen niet voor een specifiek merk van domotica, maar gaan voor een gedecentraliseerd systeem met zoveel mogelijk open componenten.
De basis zal het open source Home Assistant worden, welke we installeren op een RaspberryPi.
Wat niet
Wat we niet doen is een geothermische boring. Dit is voorlopig de heilige graal voor warmtepompen, zeker als je de bron in de zomer kan regenereren (a.ka. terug opwarmen) door een zonnecollector. Bijkomend kan zo'n bron ook nuttige zijn om passief te koelen in de zomer.
In onze stadstuin is het onmogelijk om een geothermische boring uit te voeren. Op termijn kunnen we misschien wel een klein warmtenet ontwikkelen op het garageplein achter onze woning.
We installeren ook nu geen klassieke zonnecollector. Ondanks zijn ongelooflijke rendement, zou deze teveel plaats innemen op ons dak in verhouding tot de energie die we er nuttig van kunnen aanwenden. Want immers in de zomer, zal deze heel snel een buffervat op temperatuur kunnen brengen. Eenmaal het buffervat op temperatuur is, zal de zonnecollector niet meer kunnen werken en nutteloos op je dak liggen voor enkele uren. De stroom die een PV-paneel opwekt, kan je wel nuttig blijven gebruiken.
Trap
Een veel voorkomend probleem bij renovatie en verandering van vloerafwerking is de aansluiting van de trap. Door een wijziging in de dikte van vloerafwerking, sluit de eerste of laatste trede niet meer mooi aan. Vooral die laatste treden aanpassen, resulteert in een wijzigende optrede van de trap, met discomfort tot gevolg. De volledige trap aanpassen, is de enige goede optie. Maar aangezien een trap vaak maatwerk is, resulteert dit in een grote kost.
Wij vonden de oplossing in de modulaire trap van Spira, de Spirwill. Elke trede is een aluminium module, die aan elkaar gezet worden met 4 stevige bouten. Door sleuven, kan de optrede tot op de milimeter geregeld worden van 170 en 210mm. Er zijn rechte en draaiende modules, daarmee kan je zowat elke trap bouwen.
Doordat de modules eenvoudig gestapeld kunnen worden en niet teveel wegen, konden we ze ook eenvoudig in onze auto vervoeren. In elkaar zetten, doen we zelf.
Als afwerking van de trede kan je kiezen uit diverse materialen. Wij plaatsen voor de eerste jaren eenvoudige en goedkope planken uit een CLS/SLS balk.
We optimaliseerde het systeem door de begin en eindstukken zo te laten maken, dat ook die in de hoogte bijgesteld kunnen worden. Dat had de fabrikant nog nooit eerder gedaan en dat hun product perfect circulair is had men ook nog niet gerealiseerd. Duurzaam is het zeker, want het hangt al jaren bij de fabrikant buiten aan de gevel. Dus ook ideaal voor een trap in je tuin. Wij werpen ons alvast op als ambassadeurs, door aan alle geïnteresseerde mini versies uit te delen die we kregen van Spira.
